Frans Hals: 17e eeuwse Photo Booth

Als schilder een lach vastleggen is het moeilijkste wat er is. Want een lachend gezicht, dat is er vaak maar eventjes. Je kan dus niet een lachend model uren voor je laten poseren. En als je het op het doek zet, lijkt het vaak op een grimas of een gekke bek. En daarom is het werk van 17e eeuwse Vlaams-Nederlandse schilder Frans Hals zo fascinerend om te zien. Het Rijksmuseum in Amsterdam heeft tot juni een overzichtstentoonstelling en dat is wat mij betreft een must see.

17e eeuwse Photo Booth

Je kent misschien de plaatjes wel van Frans Hals. De drinkende man, die je lachend en licht aangeschoten een glas bier lijkt aan te reiken. Of de luit spelende jongen, die omhoog lachend naast het beeld kijkt, oogcontact maakt, om iemand te vermaken. Allemaal prachtig. Frans Hals schilderde snel en precies door elkaar. Sommige stukken van zijn schilderijen zijn bewust vaag, alsof er beweging inzit. Zoals je ook hebt met een Photo Booth op een feestje, de licht onscherpe foto’s, waar er iets gebeurt, zijn vaak de leukste.

En dat is zo fascinerend aan deze overzichtstentoonstelling: je lijkt een stripje foto’s in handen te hebben gekregen van 400 jaar geleden. Zoals deze feestmaaltijd van de St Jorisschutterij uit 1627. Je ziet die kapitein (zittend) recht in de camera kijken en een beetje met branie z’n glas onderste boven houden: “hier moet meer gedronken worden”. Zo’n feestje dus.

Malle Babbe

En nog iets leuks: opeens stond ik oog in oog met Malle Babbe! Ik kende het nummer van Rob de Nijs:

• Malle Babbe, kom, Malle Babbe, kom hier

• Lekker stuk, malle meid, lekker dier van plezier

• Malle Babbe is rond, Malle Babbe is blond

• Een zoen op je mond, Malle Babbe, je lekkere kont

Maar ik keek naar het schilderij: getiteld “Malle Babbe”. En dacht, dat ziet er nou niet echt uit als een prostituee. Meer als een zwakbegaafde vrouw, die veel drinkt. Je ziet het ook een beetje aan haar blik. Malle Babbe woonde in Haarlem en is later opgenomen in het gekkenhuis, omdat ze teveel overlast veroorzaakte. Zielig verhaal, maar wel vastgelegd door Frans Hals. Maar waarom zing Rob de Nijs dan zo anders over haar? (onder de foto het antwoord)

Ik zoeken: blijkt een vergissing van de tekstschrijver Lennard Nijgh. In de jaren 70 zag hij het schilderij het Zigeunermeisje, maar dacht dat dat Malle Babbe was (waarschijnlijk waren de bordjes in het Louvre niet zo duidelijk). En hij baseerde het lied dus op dit schilderij van Frans Hals. En dan vallen de stukjes op z’n plaats! Kijk maar hieronder naar de Malle Babbe van Rob de Nijs.

Normaal gesproken hangt de echte Malle Babbe in Berlijn, de Malle Babbe van Rob de Nijs in Parijs. Maar nu dus tot juni in Amsterdam. Komt dat zien!